Çölyak nedir?

Tükettiğimiz besinler midede parçalandıktan sonra ince bağırsak içinde bileşenlerine ayrıştırılarak bağırsak mukozası üstünden kana karışır. Böylelikle yediklerimizi sindirmiş oluruz. İnce bağırsaktaki ayrıştırmayı "Villus çıkıntıları" diye adlandırılan kıvrımlar sağlamaktadır. Bazı kimselerde bu kıvrımlarda buğday, arpa, çavdar ve yulafta bolca bulunan "Gluten" proteinine karşı hassasiyet oluşabiliyor. Zaman geçtikçe tahrip olan Villus çıkıntıları azalarak küçülür, ince bağırsak içinde gıdaların yeteri kadar emilememesi sonucu beslenme yetersizliği yani "Çölyak" hastalığı ortaya çıkmaktadır.

Çölyak hastalığının belirtileri

Kusma

Kansızlık

Kas zayıflığı

Sinirlilik

İştahsızlık    

Bezginlik

Karın bölümünde oluşan öne doğru şişkinlik, iştahsızlık, gaz

Ağız içerisinde aft oluşması

Eklem ve kemik ağrıları

Kilo alamama

Cildimizde kaşıntılı döküntüler

Bu belirtiler başka hastalıkları da akla getirebilir. Çölyak hastalığında kesin teşhis koyabilmek için kan tahlili ve bağırsak biyopsisi şarttır. Çölyak teşhisi konulduktan sonra yapılması gerekli olan glutensiz sıkı bir diyet. Gluten diyetine devam edildikçe tahrip olan villus çıkıntıları normal biçimine dönecek ve beslenme yetersizliği diye bir sıkıntı kalmayacaktır. Lakin çok az miktardaki gluten bile benzer problemlerin yaşanması için yeterlidir. Hastalığın tam anlamıyla tedavisi olmadığından ömür boyu sürecek sıkı bir gluten diyeti gerekmektedir. Çölyak hastalarının glutensiz besinlerine çok dikkatli olmak gerekiyor. Gluten içermesi ihtimali olan gıdalarla temasına dahi izin verilmemeli, benzer yerde saklanmamalıdır. Glutenli gıdalarla kullanılmış mutfak malzemeleri glutensiz gıdalarla kullanılmamalıdır. Bu hususlara dikkat edilirse hastalar normal halde yaşamlarını sürdürebilirler. Bu diyeti terk etmek tedavisi daha zor hastalıklara neden olabilir.

Çölyak hastalarının tüketebileceği glutensiz besinler

mısır, pirinç, patates, yumurta, reçel, bal, bütün meyve ve sebze çeşitleri, bütün bakliyat çeşitleri, un ve baharat kullanılmadan pişirilen balık, tavuk ve dana eti, katı ve sıvı yağlar, un kullanılmamış kuruyemişler, domates ve tuz içeren salçalar, kestane unu, nohut unu, soya unu vb. glutensiz gıdalardır.

Çölyak hastaları yalnızca bu besinler ile beslenerek ve glutenden uzak durarak sağlıklı insan gibi yaşamına devam eder. Çölyak hastalığının belli bir nedeni olmadığı için herkeste görülme ihtimali vardır. Önemli olan bunu zamanında farkedip gereken diyeti sıkı bir biçimde uygulamak.