Yıldırımdan nasıl korunulur?

Elektrik yüküyle yüklenmiş olan bulut ile yeryüzü arasındaki elektrik boşalması yıldırım olarak adlandırılır. Yıldırımın oluşumuna neden olan elektriklenmenin, buluttaki buz kristallerinin sürtünmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Bulutta oluşan elektrik yükü, yıldırımın yönünün de belirler. Eksi yükle yüklenmiş bulutta yıldırım buluttan yeryüzüne düşerken, artı yükle yüklenmiş bulutlarda ise yıldırım yeryüzünden buluta doğru yükselir.

Yıldırımlar milyonlarca voltluk gerilime sahiptirler. Bu da onları hayli tehlikeli yapar. Yıldırım düştüğü anda elektrik akımı ile beraber sıcaklık da aşırı derecede yükselir. Yıldırımın canlıya isabet etmesi ise yıldırım çarpması olarak adlandırılır ve bu hal çoğu zaman ölümcül sonuçlar doğurur. Bu sebeplerle yıldırımlı havalarda önlem alınmak suretiyle yıldırımın zararlı etkilerinden korunulması gerekmektedir.

Yıldırımdan Korunmak İçin Neler Yapılmalıdır?

Binalarda yıldırımdan korunmak için paratoner veya yıldırımsavar adıyla anılan aletler kullanılmaktadır. Paratonerler, binaların çatılarına yerleştirilmiş olan metal bir kondüktörden ve buna bağlı kalın bir bakır kablodan oluşur. Bakır kablonun diğer ucu da yalıtkanla kaplı olup, kontrollü bir biçimde toprağa gömülmüştür. Paratonerin metal ve sivri uçlu olması, yıldırımı kendisine doğru çeker ve paratonere düşen yıldırım, bakır kablolarla toprağa aktarılır. Bu biçimde yıldırım minimum zararla etkisiz hale getirilmiş olur.

Arabalar yıldırımdan korunmak için güvenli yerlerdir. Yıldırımlı havalarda arabalar kullanılarak seyahat edilebilmektedir yahut tehlike geçene kadar araba içinde beklenebilir.

Yağışlı ve yıldırımlı havalarda yıldırımdan korunmak için açık alanlarda dolaşılmamalıdır. Eğer üstü kapalı ve altına sığınılabilecek bir yer bulunursa yağış bitene kadar şurada beklenmelidir.

Yıldırımlı havalarda, metal ve sivri ucu olan şemsiyelerle dolaşılmamalıdır.

Ağaçlar da yıldırımı çekerler. Bu nedenle yıldırımlı havalarda ağaç altlarına sığınılmamalı ve ağaçlık kısımlarda gezilmemelidir.

Saf su elektriği iletmez. Lakin toprak üstündeki su birikintileri topraktaki tuzları çözerek iletken hale gelirler. Bu neden ile su birikintilerinden ve ıslak zeminlerden olabildiğince uzak durulmalıdır. Futbol müsabakası sırasında sahaya düşen yıldırımların, sahadaki bütün futbolcuları etkilediği haller defalarca yaşanmıştır. Bu hal yıldırımdan kaynaklanan enerjinin, ıslak zeminde ne kadar geniş bir alanda etkili olabileceğini göstermektedir.

Eğer sığınacak bir yer yoksa açık alanda yıldırımdan korunmak için hacmin mümkün olduğu kadar küçültülmesi gerekir. Yıldırım düşerken yere çömelip, ayakların bileştirilmesi ve başın da öne doğru eğilmesi gerekmektedir. Ama bu halde mutlaka yere yatılmamalıdır.