Tombak sanatı
Diğer ülkeler tarafından da misal alınan bu muazzam sanat, kimi kez değişik desenler ve baskılarla hazırlanmıştır. Bunlar arasında en...
Altın ve civa karışımı ile kaplanan bakır yahut bakır alaşımlı eşyalara tombak denir. Tombaklama işlemi zaman geçtikçe süslemeler ve işlemeler ile büyümüş ve tombak sanatı ortaya çıkmıştır.
Diğer ülkeler tarafından da misal alınan bu muazzam sanat, kimi kez değişik desenler ve baskılarla hazırlanmıştır. Bunlar arasında en bilinen olarak bilinenleri damgalar ve kitabelerdir. Tombak sanatı ile hazırlanan miğfer, kalkan ve zırh gibi askeri araçların üstüne Osmanlılara özgü silah damgaları yapılmıştır. Ek olarak mutfakta kullanılan kap kaçaklar üstüne de ait olduğu kişiyi simgeleyen özel şekiller uygulanmıştır.
Geleneksel sanatlarımızdan biri olan tombak sanatı, günlük yaşamdan askeri teçhizata, dinsel yapılardan bir çok mimari yapının süsleme elemanlarına kadar çok alanda kullanılmıştır. Bugünümüze de ulaşan bu teknik, tepsi, hamam tası, cezve, sahan ve güğüm gibi günlük eşyalarda kullanılır.
Tombaklama işlemini gerçekleştirmek için cam veya porselen bir kap içerisinde altın ve civa karıştırılır. Bu karışım bir tülbent yardımıyla süzülerek sıvı bir alaşım elde edilir. Öte yandan bu karışım ile kaplanacak bakır eşya tam olarak temizlenir ve pürüzsüz hale getirilir. Daha sonrasında üstüne fırça veya bir bez parçası ile altın ve civa karışımı sürülür. Kullanıma hazır duruma gelen tombak küllenmiş ateş üstünde veya düşük ısılı fırınlarda pişirilir. Bunun gayesi civanın eşya üstünden buharlaşmasını sağlamaktır. Bütün bu işlemler altın yerine gümüş kullanılarak da yapılmıştır.
18. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde meydana gelen tombak sanatının ortaya çıkış sebebi böyle zamanlarda altın ve gümüş madenlerinin çok pahalı olmasıdır. Devletin içerisinde bulunmuş olduğu mali kriz de altın ve gümüş alımının durmasına neden olmuş ve böylece daha ucuz maliyetli lakin görünürde minimum altın ve gümüş nesneler kadar zengin ve şık olan tombak eşyalar ortaya çıkmıştır.