Oymacılık sanatı
İnsanlığın en eski sanatlarından biri olan oyma sanatı ile uğraşan son yıllarda pek sanatkar kalmamıştır. Bu sanatta ün salmış ülkemi...
İnsanlık tarihinin belki de en eski sanat dallarından biri olan oymacılık sanatı bölümlere göre farklılıklar gösterse de genel açıdan benzer yapıya sahiptir. Oymacılık sanatı ağaç, taş veyahut madenlerin üstüne daha önceleri belirlenen bir modelin işlenmesi halidir. Motiflerin bölümsel olarak değiştiği gibi oyma sanatında kullanılan malzemmelerde bölgeden kısma değişir. Anadolu da ağaç oymacılığının taş oymacılığına göre daha çok gelişmiş olduğu gözlenirken, batı da ise taş ve madeni oymacılık daha çok gelişmiştir.
OYMA SANATÇILARI
İnsanlığın en eski sanatlarından biri olan oyma sanatı ile uğraşan son yıllarda pek sanatkar kalmamıştır. Bu sanatta ün salmış ülkemizdeki ve dünyadaki bazı isimler şu şekildedir;
Don Potter: Sör unvanı da bulunan İngiliz sanatçıdır. Çocukluk yıllarında ağaç oyma sanatına gönül veren Don Potter oymacılık sanatında Avustralya, Kanada, Hindistan, Güney Afrika ve Yeni Zelanda için yaptığı totem direkleri ile ünlenmiştir. 1960 senesinde yaptığı Baden-Powell heykeli halen İngiltere’dedir.
Devrim Erakalın: Oyma sanatının Türkiye’deki en ehemmiyetli isimlerindendir. Eskişehir Anadolu Üniversitesi’nde halen görevine devam eden Erakalın, Geleneksel Türk Ahşap Yontu Sanatı’nı canlı tutmak için ciddi uğraşlar vermektedir.
Alçak Kabartma Tekniği: Belirlenen motifi kullanılacak materyal (ağaç, taş, madeni cisimler) üstüne oyarak yapılmış olan teknik. Yalnızca motif oyulur ve bu motif yüzeyin altında kalır.
Yüksek kabartma Tekniği: Şurada belirlenen motif materyal (ağaç, taş, madeni cisimler) üstüne aktarılması sonrasında oyma işlemi başlar. Lakin bu teknikte üstte kalan kısım motifler olur. Motif sınırları dışarısındaki yüzey oyulur ve motif meydana getirilir. Daha fazla taş oymacılığında kullanılan tekniktir.
TÜRKLER’DE OYMACILIK
Türklerde oymacılık sanatı hassaten İslam kabulü sonrası altın çağını yaşamıştır. Bunun sebebi ise heykel sanatının put yaratma korkusu ile terk edilmesidir. İslam sonrası Türk toplulukları bu sanata yönelmiş ve ilk örnekleri Türkistan’da görülmüştür. Daha sonrasında Selçuklu Devleti ve Osmanlı Devleti’nde bu sanatın muazzam örneklerine sıkça rastlanmıştır. Bugün zamanımızda bile bu sanatın en güzel örneklerini İstanbul, Diyarbakır, Konya ve Kayseri’de görmek mümkündür.
OYMACILIK TEKNİKLERİ
Oymacılık sanatı genel açıdan iki teknikten oluşur. Bunlar;