Özel eğitim nedir?

Eğitim, hayat boyu süren bir davranış edinme sürecidir esasen. Gerek anayasal hak olarak olsun gerek insan hakları açısından değerlendirildiğinde her kişinin eğitim almaya hakkı olduğu su götürmez bir gerçektir. Türkiyede eğitim devlet eliyle ve bedava olarak yapılmakta ve zorunludur. Kanunda 60 ayını doldurmuş her Türk vatandaşı 12 senelik eğitimi almak zorundadır denilmektedir.

ÖZEL EĞİTİM KURUMLARI

Özel eğitim kurumlarında alanında uzman, özel eğitim almış öğretmenler görev yapmaktadır. Her özel eğitim ihtiyacı olan kişinin ihtiyacı değişik olduğundan özel eğitimin de branşları vardır. Örnek vermek gerekirse görme engelliler öğretmeni, işitme engelliler öğretmeni, konuşma engelliler öğretmeni değişik alanlarda uzmanlaşmış özel eğitim görevlileri arasındadır.Bunlar çoğu zaman lisans düzeyinde eğitim veren fakültelerin ilgili bölgelerinden mezun olmuş ya da MEB tarafından açılan programlarla eğitilmiş öğretmenlerdir.

Özel eğitim, genel yaygın eğitim kurumlarında yapılabildiği gibi ayrı okullar yöntemi ile de yapılabilmektedir. Ayrı okullar; Görme Engelliler İlköğretim Okulları, İşitme Engelliler İlköğretim Okulları/Liseleri, Ortopedik Engelliler İlköğretim Okulları, Eğitilebilirler İlköğretim Okulları, İş Okulları, Eğitim ve Uygulama Okulları, İş Eğitim Merkezi, Otistik Çocuklar Eğitim Merkezleri (OÇEM), Bilim Sanat Merkezleri, Hastane Okulları biçiminde olmakla birlikte bunların bazılarında yatılı/gündüzlü, bazılarında ise yalnızca gündüzlü eğitim uygulanmaktadır. Normal okullarda ise "kaynaştırma" ve "özeleğitim sınıfı" şekinde özel eğitim uygulamaları yapılmaktadır.

Özel Eğitim Neyi Öğretir?

Özel eğitim, genel eğitimden değişik olarak bireylere normal insanların kendilerinden edindikleri becerileri yoğun ve sistematik olarak öğretir. Genel eğitimde müfredat programları içerik olarak ortalamaya göre hazırlanırken özel eğitimde ise programın içeriğini çocuğun ihtiyacı belirler. Yani bireye özgü eğitim uygulanmaktadır. Mesela çocuğun oturma, kalkma, konuşma becerilerini kazanması yönünde eğitimlerden tutun da sosyal ilişki kurabilmesine kadar çok alanda eğitimler bu kapsamdadır. Örneğin otizmli çocuklara uygulanan eğitim ile görme-işitme engelli çocuklara uygulan eğitimnin içeriği farklıdır.

Kimlerin Özel Eğitime İhtiyacı Vardır?

İlk başta özel eğitime ihtiyacı olan kişinin toplumun genelinden bir yönüyle değişik olduğunu bilmek gereklidir. Üstün yetenekliler, türlü sebeplerle bedensel veyahut zihinsel yeterlilik açısından yaşıtlarından beklenilen düzeyde olamayanlar özel eğitime ihtiyacı olan bireyler sınıfına girer. Yani hafif, orta ve ileri düzeyde zihinsel yetersizliği olanlar, yaygın gelişimsel bozukluğu olanlar (otizmliler gibi), görme, işitme konuşma engeli olan bireyler, bedensel engeli olan bireyler, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan bireyler, özel öğrenme güçlüğü olan ve üsütün yetenekli bireyler özel eğitime ihtiyaç duyanlar arasındadır.

Fakat beş parmağın bir olmadığı gibi her birey de eşit değildir. Yani bazı insanlara türlü özelliklerinden ötürü genele uygulanan eğitim müfredatı uygulanamamaktadır. İşte orada devreye özel eğitim girmektedir.

Türkiyede özel eğitime ihtiyacı olan insanların eğitim alanındaki ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile özellikle eğitilmiş personeller ile, geliştirilmiş eğitim yöntem ve programları olan ve eğitimi alacak kişinin özelliklerine göre münasip ortamlarda sürdürülen eğitime "Özel Eğitim" denilir.