İstiare nedir?

İstiare, "ödünç alma" anlamına gelir. Edebiyatta ise istiare diğer adıyla eğretileme, benzetme amacı ile bir kelimenin başka bir kelime yerine kullanma sanatıdır. 

1) Açık İstiare

2) Kapalı İstiare

Bu iki istiare biçimi, kullandıkları benzetme ögelerin yönünden ayrılırlar. Açık istiarede sadece benzetilen öge kullanılmaktadır. Bu da demek oluyor ki benzetmenin kuvvetli unsuru açık istiarede kullanılır.

"Şeytan yine gitti oturdu yanına."

"Havada bir dost eli okşuyor derimizi."

Yukarıdaki cümlelerde altı çizili sözcükler "benzetilen" ögelerdir. Bu da cümlelerde açık istiare kullanıldığını göstermektedir.

Kapalı istiarede ise sadece "benzeyen" öge kullanılmaktadır. Böylece kapalı istiarede benzetmenin zayıf olan ögesi kullanılmış olur.

"Çatma kurban olayım çehreni ey nazlı hilâl!"

"Can kafeste durmaz uçar."

"Gün akasya dallarından süzülüyordu."

Yukarıdaki cümlelerde altı çizili sözcükler "benzeyen" ögelerdir. Bu da cümlelerde kapalı istiare kullanıldığını göstermektedir.

"Nasıl iyi anlatamam. Melek gibi bir kız." cümlesinde "benzeyen" öge yoktur. Yalnızca "benzetilen" öge yani "melek" olduğundan dolayı bu benzetme değil istiaredir.

Benzetme ve istiare arasındaki farkı bir de örnekler üstünden yorumlayalım:

İstiare (eğretileme) sanatı benzetme sanatına dayalı bir edebi sanat olduğundan dolayı muhakkak benzetme gayesi gütmelidir. Ek olarak istiaresi yapılmış olan sözcüğün gerçek anlamı dışında kullanılması şarttır.

İstiare (eğretileme) sanatı iki gruba ayrılır:

İstiare (eğretileme) sanatı, edebiyatta çokça kullanılan teşbih (benzetme) sanatında kullanılan benzeyen ve benzetilen ögelerinden yalnızca biri kullanılarak oluşturulur. Yani istiare (eğretileme) sanatı, benzetme sanatının iki unsurundan yalnızca biriyle yapılmaktadır.

"Büşra melek gibi iyi bir kızdır." cümlesinde teşbih (benzetme) sanatının bütün ögeleri kullanılmıştır. "Büşra" benzeyen, "melek" benzetilen, "gibi" benzetme edatı, "iyi" ise benzetme yönüdür. Biz bu cümleden "benzeyen" ögeyi çıkartıp başka bir cümle kuralım: