Mürekkep balığı nedir?

Mürekkepbalığı Kafadanbacaklılar sınıfının, Onkollular grubundan denizlerde yaşayan bir yumuşakça çeşididir. Gelişmiş beyinleri, duyarlı koku ve tat duyuları, 360 derecelik açı ile gören gözleri, vantuzlu kolları, püskürttükleri mürekkepleri ile muazzam bir deniz canlısıdır.

Türkiye'de Akdeniz kıyılarında balık, karides, yengeç ve diğer yumuşakçalarla beslenirler. Solungaç solunumu yapan, yırtıcı hayvanlardır. Mürekkep balığı, avına arkasından yaklaşarak omuriliğini ısırır. Avını felç ederek öldürür. Vantuzlu kollarıyla avlarını tutar, avını ağızana götürürler. Ağızlarında güçlü öğütücüleriyle bir yengeç kabuğunu bile kolayca öğütürler.

Mürekkep balıklarının iri ve duyarlı gözleri 360 derecelik görüş açısı ile arkalarını da rahat bir şekilde görebilirler. Koku alma ve tat alma duyuları çok gelişmiştir. Bu vesileyle karanlık sularda avlarını kolay bir şekilde bulurlar. Ek olarak Işık üreten, fener görevi yapan organı bulunmaktadır. Renk değiştirme hücreleriyle her ortamda kamufle olabilirler. Aynı zamanda kuma gömülerek kendilerini gizleyebilrler.

Yüzyıllarca sanatkarlar yazı ve çizimde mürekkepbalıklarının mürekkepleri kullanılmıştır. 1888 yılında Yeni Zelanda'da karaya vurmuş olan 19 metre uzunlukta mürekkepbalığı bulunmuştur. Ağırlığı bir tonu aşan mürekkepbalığı, rastlanılanların en büyüğüdür.

Sırt derilerinin altında, gözenekli içi hava ile dolu, küçük boynuzsu bir kabuk bulunmaktadır. Bu yapısı hasebiyle suda alçalıp yükselirler. Kapalı kan dolaşım sistemine sahiptir. Gövdeleri tek bir yüzgeçle çevrilidir. Yüzgeçlerini hasebiyle yüzer ve gövdelerini döndürebilirler. Manto boşluğuna aldığı suyu, 37 km hızla püskürtebilmektedir.

Ağız bölümünden çıkan, ikisi diğerlerinden daha uzun olan, toplam 10 adet kolu vardır. Dinlenme durumunda içe çekilmiş olan bu kollarını korunmak amacı ile ya da avlarını yakalamak için kullanırlar. Kollarının iç yüzeyi vantuz (emeç) diye adlandırılan yapılalarla kaplıdır. Çoğunlukla ılıman ve sıcak denizlerin kıyı sularında yaşarlar. Mürekkep balığının boyları 17 cm ile 17 metre arasında değişir. Çoğunluğu ise 50-60 cm dir ve boyunun % 90'ını kolları oluşturmaktadır.

Mürekkep balığı tehlike anında, mürekkep kesesinden suda dağılmayan ve ana hatlarıyla mürekkep balığının vücut şeklini andıran koyu renkli bir sıvı püskürtür. Düşmanını şaşırtarak, oradan hemen uzaklaşır. Kedibalığı, köpekbalığı, foklar ve balinalar en büyük düşmanlarıdır. 

Üreme devirlerinde eşler birbirlerine sarılarak saatlerce suda sürüklenir ve yumurtaların döllenmesi olayı gerçekleşir. Mürekkep balığı yavruları doğar doğmaz mürekkep salabilirler, kuma gömülüp avlanabilirler.