Litvancanın özellikleri nelerdir?
Baltık dilleri arasında Letonca ile beraber yaşayan iki dilden biri olan Litvanca’nın tarihi 1525 senesine ait çeviriler ile 16. yüzy...
Hint- Avrupa dil ailesinin Baltık dil grubunda yer bulan, Birinci Dünya Şavaşı ardından Litvanya’nın bağımsızlığını ilan etmesi ile beraber resmi dili olarak kabul edilen Litvanca, ek olarak Avrupa Birliği’nin de resmi dilleri arasındadır. Başta Litvanya olmak üzere etrafındaki Belarus, Letonya, Polonya ve Rusya’da konuşulan, bugün dünya içerisinde takriben 4 milyon kişi tarafından kullanılan dildir.
Baltık dilleri arasında Letonca ile beraber yaşayan iki dilden biri olan Litvanca’nın tarihi 1525 senesine ait çeviriler ile 16. yüzyıla kadar uzanır. Hint- Avrupa dilleri arasında en muhafazakar yapıya sahip olan Litvanca’da Sanskritçe’den gelen bazı kelimeler hala ya çok benzer haliyle yahut benzer şekliyle kullanılır.
Zengin çekimli dil olması sebebi ile hayli karmaşık bir dil olan Litvanca’da sözcükler birkaç nötr isim dışında erkek ve dişi olmak üzere ayrılır. Cinsiyet konusunda kesin kurallarının olmamasıyla beraber iki cinsiyetli sözcüklerinde yer aldığı Litvanca’da sözcükler tekil ve çoğul olmak üzere ikiye ayrılır. Ek olarak yalnızca tekil ve yalnızca çoğul olan kelimelerde çoğul sözcükler daha fazla soyut kavramlar için kullanılırken, yalnızca tekil sözcüklerin edebiyat dilinde çoğul olarak kullanılmış olduğu görülmektedir. Bunun yanından bazı Litvanca şivelerinde kullanılan çift kelimelerde bulunur. Litvanca’da isimler, yalın, tamlayan (-in), yönelme (-e), belirtme (-i) , aygıtsal, seslenme, yer belirtme(-de) olmak üzere yedi hal eki ile alabilir.
Yukarı Litvanya ve Aşağı Litvanya olmak üzere iki lehçesi bulunan Litvanca’da, lehçeler arasında etnografik bölümlerin dağılımı nedeniyle hayli büyük farklar bulunmaktadır.
Rusya'nın Litvanya ile olan ilişkilerinden kaynaklı büyük baskılara karşın Litvanca, bugün gelişen yayıncılık sektörü ile dünya içerisinde yer bulan dillerden biridir.
Sağdan sola doğru yazılan ve 12’si sesli, 20’si sessiz harflerden oluşan alfabe diyakritik işaretlerle genişletilmiş Latin alfabesine dayanır. Bütün kelimelerin sesli harfler ile bittiği Litvanca’da ek olarak ikili ünlülerde bulunur.
Litvanca’da basit kelime yapısı özne – fiil ve nesne sıralaması ile vurgu daha fazla özneye yönelse de, kelime sırası vurguya göre değişkenlik gösterebilir. Şimdiki zaman, geçmiş zaman ve gelecek zaman olarak çekimlenebilen fiiler, bütün dönemlerde aktif ve pasif kullanılabilmektedir.