Lastik neden kayar?
Lastikler araçların hareket etmelerini sağlayan ekipmanlardır. Araçları hareket ettirmenin yanında lastiklerin diğer görevi de araçla...
Lastikler araçların hareket etmelerini sağlayan ekipmanlardır. Araçları hareket ettirmenin yanında lastiklerin diğer görevi de araçların durmasını sağlamaktır. Bunun yanı sıra araçların ağırlıklarını da taşıyan lastikler, temel olarak değişik kauçuk türlerinin türlü kimyasallarla karıştırılması ile elde edilir. Çok katmandan oluşan lastiğin yol ile temas eden bölümü sırt olarak adlandırılır. Sırt üstünde yatay ve açılı girintiler ile lastik çevresince uzanan kanallar bulunmaktadır. Lastik boyunca uzanan kanallar su kanalları olup ıslak zeminlerden geçilirken suyun geçişini kolaylaştırırlar. Diğer girintiler ise lastiğin yere tutunmasında görev yaparlar.
Lastik Neden Kayar?
Yaz lastikleri ısındıkça yumuşarlar ve yol tutuşları artar. Düşük sıcaklıklarda sertleştikleri içinse yol tutuşları azalır ve kaymaya başlarlar. O yüzden kışın düşük sıcaklıklarda yol tutuşu daha iyi olan kış lastikleri kullanılmalıdır. Kış lastikleri 7 derecenin altında pek iyi yol tutuşu sağlarlar ama bu sıcaklık değerinin üzerine çıkıldığında kış lastiklerinin yol tutuşu azalır ve bu lastiklerde de hassaten ıslak zeminde kaymalar ortaya çıkabilir.
Lastik basıncı da kaymayı etkilemektedir. Çok yüksek basınçlı lastiklerin zeminle temas eden yüzeyleri azaldığı için sürtünme de azalır ve lastikler kaymaya başlar. Karlı ve buzlu zeminlerde ise lastiklerin kayması basıncın düşük olmasından kaynaklanır.
ABS olmayan araçlarda ani fren yapılmış olması da lastiklerin kaymasına neden olur.
Lastiklerin kaymasının bir nedeni de zeminin ıslak olmasıdır. Islak zemin, yoldaki boşlukları doldurarak yolun pürüzsüz hale gelmesine neden olur ve bu halde yol ile lastikler arasındaki sürtünme azalır. Ek olarak yolda araçlardan kaynaklanan yağlanma da yağı yeni başladığı zaman yüzeye çıkar sürtünmeyi daha da azaltarak lastiklerin kaymasına neden olur. Ek olarak yoldaki buzlanma da bu biçimde sürtünmeyi azaltarak lastiklerin kaymasına neden olur.
Lastiğin zemine tutunmasını temel olarak lastiğin hamuru ve yüzeyindeki girintiler sağlamaktadır. Lastiğin hamuru ne kadar yumuşaksa o kadar iyi yol tutar. Lastik hamurunun sertleşmesi ise yol tutuşunu azaltır ve bu halde sürtünme azaldığı için lastikler kaymaya başlayabilir. Lastiklerin sertleşmesi ise her şeyden önce lastiklerin kullanımına bağlıdır. Lastiklerin kullanıldıkça sertleşmelerinin yanında, münasip olmayan koşullarda saklanan lastiklerin hamurları da serleşebilir.
Keskin virajlara yüksek hızla girilmesi halinde lastiklerin mukavemeti aracın merkezkaç kuvvetine dayanamaz ve bu halde da kayma ortaya çıkar.
Lastik üstündeki diş adı verilen girintiler de sürtünmeyi arttırarak lastiğin kaymasını engellerler. Diş derinliği ne kadar fazla ise yol tutuşu o kadar fazla olur. Fakat lastikler kullanıldıkça aşınırlar ve bu aşınma nihayetinde diş derinlikleri, dolaylı olarak da yol tutuşu azalır ve lastikler kaymaya başlar. Diş derinliği yaz lastiklerinde 1,6 mm’ye, kış lastiklerinde ise 3 mm’ye düştüğünde lastiklerin değiştirilmesi gerekmektedir.
Yolda mıcır yahut kum olması da lastikleri kaydırır. Bu hal, lastiklerin altında kalan mıcır ve kumların sabit olmamasında kaynaklanır. Esasen kayan lastik değil, yoldaki malzemelerdir.