Tırnak işareti nasıl kullanılır?

Ayraç kullanımı ile tırnak işaretinin kullanımında dikkatli olunması gerekli olan nokta tırnak işareti içindeki kelime çıkartıldığınd...

 

Yazı dilinde anlatılmak istenileni doğru biçimde anlatabilmek için noktalama işaretlerinin doğru kullanımı önemlidir. Cümlede anlam kaymasının önüne geçen noktalama işaretleri okuyucu yönünden de kolaylık sağlamaktadır. Nokta, virgül, soru işareti, ünlem, kesme işareti ve türlü noktalama işaretleri belli görevlerle metin içinde bütünlüğü sağlayıcı etmenlerdendir. Noktalama işaretleri arasında yer bulan tırnak işareti (“”), daha fazla alıntılarda ve vurgulanmak istenen yerlerde kullanılmak üzere cümle içinde türlü etkilere sahiptir.

6)

Ayraç kullanımı ile tırnak işaretinin kullanımında dikkatli olunması gerekli olan nokta tırnak işareti içindeki kelime çıkartıldığında cümle içinde anlamda farklılaşma meydana gelirken parantez içerisindeki kelimenin çıkartılması cümlenin anlamında bir farklılaşmaya neden olmaz.

Alacakla verecek (borç) ödenmez.

Klasik müzik deyince aklıma ilk “Beethoven”gelir.

2)

Tırnak içerisinde yer almış kelimeler ek içerdiğinde kesme işareti kullanılmaz ve ek, boşluk bırakılmadan tırnaktan hemen sonra gelir.

Orhan Veli’den “İstanbul’u Dinliyorum”u okudu bizlere.

Örnek

Terry Eagleton “Karakterler” bölgesinde romanın ana unsurunu oluşturan öğelerden biri olarak roman kahramanlarına ve yan karakterlere geniş bir yelpazeden örnekler sunarak bakıyor.

“Veba”, Albert Camus tarafından yazılan ve XX. asrın sosyo-politik gerçeklerini de yansıtarak kişinin esaretini sorgulayan en çarpıcı eserlerden biridir.

 

Tırnak işaretinin kullanımında dikkat edilmesi gerekenler

1)

Tırnak içerisinde yer bulan bir cümleyse nihayetinde kullanılan noktalama işareti de tırnağın içerisinde yer bulur.

Hızla kapıyı açtı, korkulu gözlerle “Ablam nerede?”diye sordu.

3)

Tırnak içerisinde kullanılacak alıntı cümlelerinden önce “şunları söyledi, der ki, demiş ki” benzeri fiillerin kullanımında alıntıdan önce iki nokta kullanılmaktadır.

Atatürk der ki: “Yurtta sulh, cihanda sulh.”

3)

Metin içinde yer alan bazı özel isimlere dikkat çekmek istenildiğinde tırnak işareti ile vurgulanır.

Örnek

Aristoteles, tragedyanın tanımını yaparken, “acıma ve korku duygularını uyandırmak suretiyle bu duyguların arınmasını sağlamaktadır” diyor. (Berna Moran, Edebiyat Kuramları ve Eleştiri)

“Dünyadaki uyumsuzluk neyseki sayısal bir uyumsuzluğa benziyor.” der Kafka.

7)

Bilimsel çalışmaların künyesinde bilimsel makale adları tırnak içine alınır.

2)

Cümle içerisinde vurgulanmak istenen sözler tırnak içerisinde yer bulur.

“İnanmam.”

“Onun gibi bir yer. Gecekondu kıtasına, dar bir kara parçasıyla bağlıyım” (Oğuz Atay, Tehlikeli Oyunlar)

4)

Tırnak içine alınan bir cümle içinde  tekrar tırnak işareti kullanılması gerek bir hal sözü edilen olduğunda tek tırnak (‘’) işareti kullanılmaktadır.

 

Bir türlü anlam veremedi, “Oğuz Atay’ın 'Tutunamayanlar' kitabını” bir edebiyatçı nasıl okumazdı.

5)

Vurgulamak amacı ile tırnak içerisinde kullanılan sözler, kitap adları yahut yazı başlıkları, tırnak işareti yerine koyu veya eğik bir biçimde yazılarak da gösterilebilir.

... Zaten “birey” kelimesi, eskiden “bölünemez” anlamına geliyor... (Edebiyat Nasıl Okunur, T. Eagleton)

... Zaten birey kelimesi, eskiden bölünemez anlamına geliyor... (Edebiyat Nasıl Okunur, T. Eagleton)

5)

Metin içinde yer alan karşılıklı konuşmalar uzun çizgi (—) yerine tırnak içine alınmak suretiyle da belirtilebilir.

Örnek

Düşünce dergileri arasında “Cogito”nun bambaşka bir yeri vardır bende.

Örnek

... Şunu da ekleyelim ki, “ görme ve duyma duyularıyla koşullu” kişisel yaşantı biçimleri bile toplumsal gelişmenin dışında ortaya çıkamazlar. (Ernst Fischer, Sanatın Gerekliliği)

... Zaten “birey” kelimesi, eskiden “bölünemez” anlamına geliyor ve insanların daha geniş bir bağlamdan koparılamayacağına işaret ediyordu. (T. Eagleton, Edebiyat Nasıl Okunur)

Örnek

“Nerede oturuyorsun şimdi Hikmet?”

“Söyledim ya: Gecekonduda”

1)

Kimselerden veya başka metinlerden direkt aktarılan cümleleri belirtmek amacı ile kullanılmaktadır.

4)

Cümle içinde yer alan eser ve yazı adları ile parça başlıklarında tırnak işareti kullanılmaktadır.

6)

Cümle içerisinde kullanılan yabancı kelime tırnak içerisinde bulunmaktadır.

Estetik, dönüşlü “reflexive”düşüncesinin bir biçimidir. (Mehmet H. Doğan, Estetik)

... ama ideoloji kurulması, yaratılması veyahut icat edilmesi gerekli olan bir şeydir; bir “verite a faire”dir. (Raymond Geuss, Eleştirel Teori)

 
 
 

Bilginizi arttırmak için bir sonraki makalemiz olan Nokta nasıl kullanılır? adlı yazıyı inceleyebilirsiniz.

 
 

Yorumlar

Henüz yorum yapılmadı.

 

Bu konu hakkında siz ne düşünüyorsunuz?