Tasavvufun özellikleri

Kaynağını Kur'an'dan ve Hz. Muhammed'in hadislerinden alan İslam mistisizmine tasavvuf denilmektedir. Tasavvufta, Vücud-ı Mutlak ve Kemal-i Mutlak olan Allah'a kayıtsız ve şartsız olarak teslimiyet öğretilmektedir. 

Hacı Bektaş Veli

Diğer önde gelen Anadolu mutasavvıfları; Hacı Bayram Veli, Eşrefoğlu Rumi, Kaygusuz Abdal, Aşık Paşa ve Pir Sultan Abdal'dır. 

: Anadolu tasavvufunun kurucularından birisidir. Ahmet Yesevi'nin muridi ve Bektaşi tarikatının piri olarak kabul edilmektedir. Tasavvuf inancı ile Makalat adlı eserini yazmıştır. 

Tasavvuf, edebiyatımızı bilhassa şiirimizi besleyen önemli kaynaklardan birisidir. Asırlar boyunca Türk şairlerini etkileyen, onların ilhamlarını tazeleyen ve genişleten bir unsur olmuştur. Bunun yüzünden Klasik Türk şiirini doğru okumak ve mistik anlamını benimsemek için tasavvuf bilgisine ihtiyaç vardır. 

Mevlana

: Mesnevi, Divan-ı Kebir ve Fihi ma Fih eserlerini yazan Mevlana, Anadolu'da yetişen en büyük mutasavvıflardan birisidir. Bu felsefeye bağlı kalarak Mevlevi tarikatını kurmuş ve sonsuz hoşgörü simgesi olarak dünyanın her yerinde tanınmıştır. 

Tasavvuf felsefesinde, Allah'a ulaşmak ve nefs varlığının yok olmasını telkin etmek amaçlanır. Tasavvuf, tüm yarattıklarında kendini görmek ve göstermek isteyen Allah'a giden yolun adı olarak kabul edilir. Bu yola giren her kul " yolcu " olur. Tasavvuf yolculuğuna çıkan kişiler; tevbe, zühd, tevekkül, kanaat, uzlet, zikir, sabır ve rıza ile nefsini terbiye etmelidir. 

İnsan dört makamdan geçerek tasavvuf sürecini tamamlar.

Türk Edebiyatındaki Önemli Tasavvuf Şairleri

Yunus Emre

: Tekke-tasavvuf edebiyatının en ehemmiyetli temsilcisi olan Yunus Emre, İlahi türünde maksimum eser veren şairdir. Genel olarak aruz ölçüsünü kullanan şairin Risaletü'n Nushiyye adlı eseri tasavvufi özellikler taşımaktadır.

Tâlib: Tasavvuf yolunu isteyen kimsedir. Uzun ve ciddi bir sınavdan geçmektedir. 

Mürid: İmtihanını kazanarak, tasavvufi hayatın pratiklerini benimseyip onları nefsinde uygulayan kişidir. 

Sâlik: Tasavvufi hayata girdikten sonra " seyr ü sülük "adı verilen kurallardan ve aşamalardan geçen kişidir. 

Vâsıl: Allah'ın birliğine ulaşan tasavvuf ehli demektir. Sâlikin hedefe ulaşabilmesi için kademe kademe birtakım dünyevi ve nefsi isteklerden vazgeçmesi gerekir. Tüm bunlardan vazgeçen kimse her şeyi Allah'a ibadet olarak görür ve " fena fillah " mertebesine ulaşmış olur.

Tasavvufta amaç, nefsin terbiyesi, ruhun tezkiyesi ve kalbin temizlenmesidir. Tasavvuf disiplininde kimsenin" şeriat", "tarikat" , "marifet" ve "hakikat" mertebelerini yaşayarak nefsinde içselleştirmesi gerekir. Bu yola girenlere " sûfi "ya da " mutasavvıf " denilmektedir.