Şeker nasıl üretilir?
Şeker kamışının anavatanı Hindistan ve Arap ülkeleridir. Tropikal ve yarı tropikal bölümde yetiştirilmektedir. Türkiye tropikal bir b...
Hayatımızda 3 beyaz olarak nitelendirilen gıda maddelerinden bir tanesi şekerdir. En bilinen şeker çeşidi sükrozdur. Sükroz adı verilen şeker; sofra şekeri olarak kullandığımız şekerdir. İktisadi şekilde elde edebileceğimiz, bünyesinde şeker bulunduran iki tür bitki bulunur. Bunlar; şeker kamışı ve şeker pancarıdır. Peki bu şekerlerin üretimi nasıl yapılmaktadır?
Şeker Kamışından Şeker Üretimi
Şeker kamışının anavatanı Hindistan ve Arap ülkeleridir. Tropikal ve yarı tropikal bölümde yetiştirilmektedir. Türkiye tropikal bir bölüm olmadığı için; şeker kamışı tarımı yapılmamaktadır. Şeker kamışının bünyesinde takriben %12-16 şeker bulunur.
Özsu, düşük sıcaklıkta buharlaştırılarak şurup biçimine getirilir. Böylelikle şeker, şeker billuru durumunu alır. Şurubun bir kısmı billurlaşmayıp, akıcı hale gelen diğer billurlara yapışır. Kahverengi yapışık hale gelen bu maddenin tamamı santrifuj denen, dönen büyük silindire konur ve şurubun büyük kısmı silindirde bulunan deliklerden fışkırır. İçeride kalan şeker, saf şekerdir.
Elde edilen ham şeker, içerisindeki yabancı maddeden ötürü koyu kahverengiyle beyaz arasındadır. Beyazlığını artırmak için, içine çivit atılır ve pamuk süzgeçlerden geçirilir. Daha sonrasında kullanım amacına göre; toz veya küp biçimine çevrilir.
Şeker kamışının saplarının ucunda; uzun ve tüylü yapraklar vardır. Hasat zamanı işçiler, keskin bıçaklarla kamışları diplerinden keserek, yapraklarından ayırırlar. Yaklaşık bir dönümden 10-15 ton kadar ürün alınmaktadır. Toplanan bu kamışlar, fabrikalarda silindirlerden geçirilerek sıkılır. Amaç, kamışlardaki özsuyunu elde etmektir. Bazen bunu daha kolay elde etmek için, kamışlar buhar yahut su ile ıslatılmaktadır. Elde edilen ham özsu, kireçli su ile karıştırılarak içerisindeki yabancı maddeden ayrışması sağlanmaktadır. Daha sonrasında kireci yok etmek ve şekerin saf rengini oluşturmak için basınç altında sülfürdioksitle karıştırılır.
Şeker Pancarından Şeker Üretimi
Fabrikaya getirilen pancarlar, kuvvetli bir su akımıyla yıkanıp; çamur ve topraktan arındırılır. Keskin bıçaklı silindirlerden geçirilerek dilimlenir. Bu pancarlar basınçlı sıcak sularda, büyük sarnıçlar içerisinde bekletilir. Böylece pancarların özsuyu elde edilir. Bu özsu, kireç kaymağı ve karbondioksit gazı ile işlenir. Türlü süzgeçlerden geçirilir ve sülfürdioksitle renginin açılması sağlanmaktadır. Daha sonrasında geniş kaplara konulup, şurup durumuna gelmesi sağlanmaktadır. Santrifuj makinelerinde, şeker bulunmuş olduğu sıvıdan ayrışır. Türlü işlemlerden geçirildikten sonra toz ya da kesme şeker elde edilmiş olur.