Satranç kuralları
Tek bir oyuncuda şah, vezir, iki kale, iki fil, iki at ve 8 adet piyon olmak üzere; her iki oyuncuda toplam 32 adet taş bulunmaktadır...
Satranç oyunun temel gayesi rakip takımdaki şahı mat etmektir. Bu hal, taşları avantajlı yerlere yerleştirip rakibin taşlarını alarak şahı güçsüz bırakmayla sağlanmaktadır.
Satranç Taşları
Tek bir oyuncuda şah, vezir, iki kale, iki fil, iki at ve 8 adet piyon olmak üzere; her iki oyuncuda toplam 32 adet taş bulunmaktadır. Taşlardan 16’sı siyah, diğer 16’sı beyazdır. Tahtanın yerleştirilişi ise, oyunculara en yakın sağdaki karenin beyaz olması ile sağlanmaktadır.
Beyaz taşlara sahip olan oyuncunun taşlarının dizilimi kendisine göre soldan sağa doğru kale, at, fil, vezir, şah, fil, at ve kaledir. Siyah taşlara sahip olan oyuncunun taşlarının dizilimi kendisine göre soldan sağa doğru kale, at, fil, şah, vezir, fil, at ve kaledir. Bu sıraların önünde ise, her oyuncuya ait 8’er adet piyon yer bulur.
Kurallar
Vezirler her yöne doğru gidebilir. En kuvvetli taştır.
Fil, yalnızca çapraz biçimde gidebilir.
At ise sembolik olarak “L” halinde ilerler. Bu taşın, diğer tüm taşların üstünden atlamasına izin verilir.
Şah, oyuncular için çok önemli taş olup, her yöne bir kare hareket ettirilebilirler. Şahlar birbirlerine tehdit edebileceklerinden, bu taşlar hiç bir zaman yan yana gelemezler.
Eğer rakibin şahı tehdit altına sokulursa, rakibe “Şah!” denilerek ikazda bulunulur. Oyuncu, karşı takımın şahının tehditten kurtaramayacağını biliyorsa, rakibe “şah mat” diyerek oyunun bittiğini bildirir.
Vezir, kale ve fil, diğer taşların üstünden atlamamak kaydıyla ilerleyebilirler.
Rok hamlesi sadece şahın ve kalenin hiç hareket ettirilmediği, şah ve kale arasında hiç taşın olmadığı ve şahın tehdit altında olmadığı hallerde gerçekleştirilebilir.
Oyun, rakibin beraberlik teklif etmesiyle veyahut yenilgiyi kabul etmesiyle sonlandırılabilir.
Piyon, yalnızca ilk hareket ettirilişlerinde ve önündeki alan boşsa, isteğe göre bir yahut iki kare ileri götürülebilir. Bundan hariç birer kare ileri doğru hareket edebilir. Rakibin taşını çapraz hamleyle alır. Bu özelliğinden ötürü durduğu alana geri dönemeyen tek taştır. Oyunda alınan taşlar, tek bir istisna dışında geri getirilemez. Eğer piyon, bulunmuş olduğu yolun en sonundaki kareye varabilmişse; piyondan değerli, şahtan değersiz başka bir taşla değiştirilebilir. Bu taş çoğu zaman vezir olur.
Eğer oyuncu, şahı tehditten hiçbir biçimde kurtaramıyorsa ve oynayacak hamlesi kalmadıysa, mat gerçekleşmiş ve oyun bitmiş olur.
Oyuna beyaz taşlar ile başlanır. Oyuncular hamlelerini, Rok dışında yalnızca birer kez gerçekleştirebilirler. Oynanan hamleden bir sonrası rakip oyuncuya aittir.
İkinci en kuvvetli taş olan kale, yalnızca yatay ve dikey konumlara gidebilir.
Bir karede maksimum bir taş durabilir. Bu taş, oyuncunun diğer taşları için engel teşkil edebilir, benzer takımdan olan diğer taşlar buna müdahale edemezler. Fakat karşı oyuncunun bu taşı alma imkanı var ise, rakibin taşını tahtadan uzaklaştırarak kendi taşını boşalmış alana koyabilir. Satrançta buna rakibin taşını almak denir.