Osmanlı tatlıları
Kızartılarak yapılmış olan ve şerbetli bir hamur tatlısı olan lalanga tatlısı da Osmanlı döneminden kalan lezzetlerden biri....
Yayıldığı büyük coğrafya ve sahip olduğu kültür çeşitliliği düşünülürse, Osmanlı saray mutfağındaki yelpazenin genişliği insanı şaşırtmıyor. Bu zengin mutfakta tabii ki ki tatlıların yeri çok büyük. Sütlü ve şerbetli tatlılardan, hamur işlerine kadar onlarca tür tatlı, Osmanlı Saray Mutfağı’nda ve evlerinde pişirilmiş olmakla birlikte, hala Türkiye’de ve Balkan ülkelerinde bu tatlıların kültürü yaşatılıyor.
Lalanga
Kızartılarak yapılmış olan ve şerbetli bir hamur tatlısı olan lalanga tatlısı da Osmanlı döneminden kalan lezzetlerden biri.
Perverde
Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesinde adı geçen tatlılar arasında perverde de bulunuyor. Osmanlı’daki hafif, meyve tatlılarından biri olan perverde; ayva perverdesi, kabak perverdesi, kayısı perverdesi gibi çeşitlere sahip.
Temur Hindi Şerbeti
Bunların haricinde Osmanlı tatlıları içinde yakın zamanımızda her insanın aşina olduğu; revani, baklava, boza, aşure, zerde, macun, muhallebi çeşitleri, (keşkül, sütlaç, kazandibi) güllaç, kabak tatlısı, lokma, lokum, tulumba, kadayıf ve komposto gibi daha bir çok tatlı türü yer alıyor.
Demir hindi de adı verilen hurma türündeki, Hindistan kökenli meyveden yapılmış olan bu şerbet, Osmanlı’daki en bilinen ferahlatıcı içeceklerden biriydi.
Paluze
Paluze yahut pelteşin adları verilen bu hafif tatlı Mevlana’nın şiirlerine bile konu olmuştur. Genellikle elma, siyah üzüm, kızılcık, çilek gibi meyvelerden yapılmış olan paluze, saray mutfağında sıkça pişirilen tatlılar arasında yer alıyor.
Helva zamanımızda yas tatlısı olarak sembolleşmiş olsa da, Osmanlı devrinde bir kutlama tatlısıydı. Eskiden beri bir yiyecekten daha çok anlam taşıyan ve çoğunlukla bal ve pirinç unundan yapılmış olan helvanın Osmanlı Mutfağı’ndaki çeşitlerinden bazıları şöyle;
Osmanlı Saray Mutfağı, nam-ı diğer Matbah-I Amire’de, tatlı pişirilmesi için ayrı bir ocak bile bulunuyor ve tatlılar helvahane adı verilen bu kısımda yapılıyordu. Tahmin edildiği üzere, en fazla çeşitliliğe sahip tatlı ise helva. Osmanlı’da bugün her bireyin bildiği tahin, un ve irmik helvalarının dışında 30’u aşkın helva türü bulunurdu.
Helva-i sabuni, (bunun da kendi içerisinde ak sabuni, kızıl sabuni, sarı sabuni, gök sabuni, parmak sabuni ve temur hindi sabuni olarak çeşitleri bulunuyor) helva-i hakani, helva-i levzine, güllabiye helvası, reşadiye helvası, kepçe helvası ve helva-i memnuniye.