Mızıka nasıl çalınır?
Mızıka çalmak için her şeyden önce çalınacak müzik çeşidine göre bir mızıkanın alınması gerekmektedir. Diatonik mızıklarda çoğu zaman...
Armonika olarak da bilinen mızıka, üflemeli bir çalgıdır. Özel olarak blues, country ve western tarzındaki müziğin vazgeçilmeyen çalgılarından birisi olan mızıkayı daha yakından tanımak ister misiniz?
Mızıka çalmak için her şeyden önce çalınacak müzik çeşidine göre bir mızıkanın alınması gerekmektedir. Diatonik mızıklarda çoğu zaman blues, western, country ve rock müzikte kullanılırken, kromatik mızıkalar ise caz, latin müziği ve klasik müzikte daha fazla kullanılmaktadır.
Mızıkalar temel olarak diatonik ve kromatik mızıkalar olmak üzere iki çeşittir. Diatonik mızıkalarda 10 adet delik bulunmaktadır. Diatonik mızıkalar, ilk deliğin üflendiğinde çıkan nota ile anılırlar ve bu mızıkada yalnızca bu notanın dizisi çalınabilir. Misal olarak blues tarzı müzikte azami kullanılan mızıka çeşidi olan do majör mızıkanın ilk deliği üflendiğinde do notasını vermektedir ve diğer deliklerden de yalnızca do majör dizisinin notaları (do-re-mi-fa-sol-la-si) çalınabilir. Ek olarak minör dizileri çalabilecek halde tasarlanmış minör mızıkalar da bulunmaktadır. Diğer mızıka türü de kromatik mızıkadır. Kromatik mızıkalarda genel olarak 10, 12, 14 veyahut 16 adet delik bulunmaktadır. Ek olarak bu mızıkalarda bulunan piston (pompa) vesilesiyle, bir düğmeye basılarak notaların yarım ses yukarı çekilmesi sağlanmış olur.
Mızıka çoğu zaman metalden yapılmaktadır ve deliklerinin içerisinde titreşerek sesi oluşturan metal kamışlar bulunmaktadır. Mızıka çalgısı üflenerek çalınmasının yanında, nefesin içeri çekilmesi biçiminde de çalınır. Lakin benzer deliğin üflenmesinde ve içe çekilmesinde değişik notalar oluşur. Ek olarak mızıkanın içe çekilerek çalınması mızıkanın uzun zaman nefessiz kalmadan çalınmasına imkan sağlar.
Mızıka Nasıl Tutulur?
Sağ elini kullananlar mızıkayı sol ellerinin baş ve işaret parmaklarının birleştiği yere oturturlar. Başparmak mızıkanın altından, işaret parmak da mızıkanın üstünden mızıkayı güzelce kavrar. Diğer parmaklar da işaret parmağı ile paralel pozisyonda olurlar. Bu tutuşta dudakların mızıkayı kavraması için ön kısımda boşluk bırakılmalıdır. Sağ el ise başparmak ise mızıkaya dayanır ve bu el ile mızıkayı kapatacak şekilde sol elin üstüne kapatılır.
Mızıkadan Ses Nasıl Çıkartılır?
Yapılmış olan egzersizler ile seslerin en doğru ve hatasız halde çıkarılması ve dudaklar ile notalar arasında hızlı geçişler yapılmaya başlandığında mızıka ile müzik parçaları çalınabilir. Mızıka çalınırken, mızıkayı kapatan elin türlü açılarla ve hızlarla açılıp kapanması ile mızıkadan çıkan sese bazı efektler kazandırılır. Mızıkada bilinmesi gerekli olan diğer bir teknik de bend veya ses bükme olarak ifade edilir. Bu teknikle mızıkaya hava üflenirken ya da çekilirken çıkan notanın yarım tondan üç tona kadar pesleştirilmesi sağlanabilir.
Mızıkada delikler biri birine yakın olduğundan dolayı tek ses çıkartılması başlangıçta zordur. Bunu yapmak için dudakların büzülerek, dilin kıvrılarak ya da deliklerin dil ile kapatılarak üflenmesi gibi teknikler uygulanmaktadır. Dilin kıvrılması genetik bir özellik olduğundan dolayı bunu herkes uygulayamaz. Yeni başlayanlar için tavsiye edilen yöntem, dudakların büzülerek balık dudağı biçimine sokulmasıdır. Bu biçimde hava dar bir aralıktan üflenebileceği için istenen nota çalınabilir.