Kinaye nedir?

Kinaye (değinmece) sanatı, edebi eserlerde ve günlük yaşantımızda sürekli kullandığımız ve daha ince ve güzel bir eleştirme, iğneleme...

 

Kinaye, bir düşünceyi dolaylı yoldan ve üstü kapalı olarak söyleme biçimidir. Edebi sanatlar içerisinde kinaye (değinmece), bir sözü hem gerçek aynı zamanda mecazi anlamda kullanma sanatıdır. 

Kinaye (değinmece) sanatı, edebi eserlerde ve günlük yaşantımızda sürekli kullandığımız ve daha ince ve güzel bir eleştirme, iğneleme yöntemidir. Bu metod deyim ve atasözlerinin de desteğiyle daha zengin şekilde kullanılabilmektedir.

Kinayede asıl kastedilen şey mecazi anlamda kullanılmaktadır. Bir bakıma kinaye sanatı,hafif yollu bir eleştirme yapmak yahut karşı taraftaki kişiyi kaba olmadan, ince ve zarif bi şekilde iğnelemek, alay etmek için kullanılmaktadır. Deyimler de genellikle kinaye sanatıyla oluşmuştur. Misal vermek gerekirse:

"“Dadaloğlu’m der ki belim büküldü Gözümün cevheri yere döküldü”

Aşağıda yer bulan cümleler, kinaye (değinmece) sanatına verilebilecek değişik tarzdaki örneklerdir:

"Gülü seven dikenine katlanır."

"Babam hep eli açık bir adam olmuştur."

"Meyve veren ağaç taşlanmaz."

"Hamama giren terler."

Atasözlerinde de kinaye (değinmece) sanatı devamlı karşımıza çıkar.

"Ateş olmayan yerden duman çıkmaz." atasözünde hem gerçek aynı zamanda mecaz anlam vardır. Gerçekten de duman, ateşin bulunmuş olduğu yerden çıkar. Ama mecazi olarak da bu bazı haller, belli olayların habercisidir manasına gelir.

"Ben böyle burnu büyük bir kız görmedim."

 

"Ateş düştüğü yeri yakar."

Yukarıda altı çizili deyimlerde kinaye sanatı bulunur. Hem "eli açık" aynı zamanda "eli uzun" kelimeleri gerçek ve mecaz olarak iki anlam taşır. Gerçek anlamıyla baktığımızda "eli açık" bir adam veyahut "eli uzun adam hayal edebiliriz. Ama mecazi anlam olarak aklımıza bonkör ve hırsız sıfatları da gelir. 

 "O zaten eli uzunun tekiydi."

"Bu hızla eve anca sabaha varırız."

 
 
 

Okumaya devam etmek için bir sonraki makalemiz olan Teşbih nedir? adlı yazıyı inceleyebilirsiniz.

 
 

Yorumlar

Henüz yorum yapılmadı.

 

Bu konu hakkında siz ne düşünüyorsunuz?