Karahindiba nedir?

Karahindiba papatyagiller ailesinden, nerdeyse bütün kıtalarda yetişen, yaygın bir bitki türüdür. Yaprakları yeşil, çiçekleri sarı olmasına karşın bitkiye "karahindiba" adı verilmiştir. Eski devirlerde karahindiba bitkisi, Mısır ve Kıpçak Türkleri'nde "katagan", Çağatay Türkleri'nde "saçratku" olarak adlandırılmaktaydı. Türkiyede "arslandişi", ‘’acıgıcı’’, "acıgünek", "güneyik", "çıtlık", "cırtlık" olarak bilinse de en bilinen olarak kullanılabilen adı "radika"dır.

Nisan ve mayıs gibi aylarda özel olarak bütün tarla kıyılarında, çayırlık alanlarda ve çimenlerde çiçeklenerek ilkbahardan sonbaharın ortasına kadar renk cümbüşü sunar. Karahindiba, içi "kengel" adı verilen acı bir sütle dolu uzun kazık köklü, çok senelik otsu bir bitki olarak bilinmektedir. Derin loblu ve dişli yaprakları rozet durumunda tabanda toplanmıştır. Uzun çiçek saplarının tepesinde kömeç durumunda altın sarısı çiçekleri bulunmaktadır. Çiçek kömeçleri zaman geçtikçe tohum taşıyan beyaz toplara dönüşür. Tohumlar rüzgar vasıtasıyla çevreye yayılarak, karahindibanın çoğalmasını sağlar. Karahindiba çok nemli toprakları sevmemektedir.

Değişik  yararları olmasına karşın karahindiba, salata yaparken kullanmak için yetiştirilmektedir. Torexacin, retinol, levulin, inulin gibi bileşikler içerdiği için yaprakları salatalara katılıp yenir. Kökü yaşken salatalara katılır, kurutulduğunda ise çokca ülkede öğütülüp acı hindiba kahvesi olarak içilmektedir. Patates ve haşlanmış yumurta ile yemeği de yapılamaktadır.

Karahindiba bitkisinden Çin’de M.Ö. 7. yüzyılda tıp kitaplarında bahsedilmiştir. Karahindiba bitkisinin 250′den fazla çeşidi vardır. Son günlerde tıbbi ilaç üretiminde kullanılır. Her ilkbaharda toplanan bitkinin tüm kısmları şifalıdır. Karahindiba bitkisinin yapısında % 5 gibi yüksek bir oranda potasyum bulunur. Besleyici değeri hayli yüksek, doğal potasyum kaynağıdır. Benzer zamanda A vitamini, C vitamini ve nikotinik asit ile kalsiyum ve türlü mineraller yönünden de zengindir.

Türkiyede İstanbul ve Bursa’da bahçe ve bostanlarda sebze olarak yetiştirilmektedir. Uzmanlar, karahindaba bitkisininden faydalanmak için gün içerisinde 3 taze yaprak yenilebileceğini ifade etmektedir. Kemik, diş, saç başta olmak üzere bütün vücut üstünde etkin fayda sağlar. Kırışıklıkların oluşumunu engeller, toksinlerin vücudumuzdan atılmasını hızlandırır ve iyi bir idrar söktürücüdür. Egzama ve sivilce tedavisinde cildi temizleyici ve oluşacak lekeleri önleyici etkileri nedeniyle tercih edilir. Uzun zaman kullanıldığı zaman nefes darlığı, kalp ve göğüs hastalıklarında faydası görülür.