Buzuki nasıl bir çalgıdır?
Diğer buzuki türü de 1950’li senelerde ünlü buzuki solistlerinden Manolis Chiotis tarafından 4 çift telli çalgı durumuna getirilen bu...
Yunan müziğinin çok önemli çalgılarından buzuki telli sazlar grubunda yer bulur. Bağlama, kopuz ve ud ile benzer aileden gelen buzukinin telleri bağlama, perdeleri ise gitar düzeninden gelir. Keskin metalik sesiyle de daha fazla mandolini andıran buzuki, mızrap yahut pena ile çalınır. Buzukinin ön gövdesi düz, armut halinde ve yoğun sedef kakmalıdır. Uzunluğu ise 70 santimetreye yakındır.
Diğer buzuki türü de 1950’li senelerde ünlü buzuki solistlerinden Manolis Chiotis tarafından 4 çift telli çalgı durumuna getirilen buzukidir. Gitarın akort düzenine yakın, alt dört telinin bir ses aşağısında yer bulan C3 C4-F3 F4-A3 A3-D4 D4 (Do-Fa-La-Re) akort düzenine göre oluşturulan bu buzukiye Yunanca’da dört telli anlamına gelen tetrachordo denilmiştir. Gitara olan benzerliği nedeniyle kitaro buzuki olarak da adlandırılan 4 çift telli buzuki akort düzeni nedeniyle gitar çalanlar tarafından da kolay bir şekilde icra edilebilmektedir. Bugün diğer buzuki çeşitleri arasında en fazla tercih edilendir.
İsminin kaynağı olarak saz çalma biçimi olan bozuk düzen gösterilen buzuki, kesinliği ispatlanmasa da 1919-1922 Kurtuluş Savaşı bitmesinden sonra imzalanan anlaşma ile nüfus mübadelesi sonrası Anadolu’dan Yunanistan’a göç eden Rumlar tarafından saza benzer müzik aletinin yapılmak istenmesi sonucu ortaya çıktığı iddia edilmektedir. Diğer bir rivayet ise, Osmanlı'nın himayesi altında bulunmuş olduğu bir tarihte Mora Yarımadası’na giden bir saz ustasının kırılan sazını şurada tamir ettirmek istemesi, fakat tamirci bildiği yöntemle, dilimli gövde tekniği ile sazı tamir etmesi üstüne buzukini ortaya çıktığıdır.
Mandolin, gitar ve sazın karışımıymış gibi duran ve Yunan müziğinden yayılan buzuki güçlü sesi ile bugün yalnızca rebetikanın değil Hint, Arap, Latin, Balkan ve Türk müziklerinin çokça kullandığı bir müzik aleti olarak dünya müziğinde yerini almıştır.
Hikayesi ne olursa olsun Yunanistan’dan bütün dünyaya yayılan ve rebetikanın ana çalgısı olarak gösterilse de bugün birçok müzik türünde de tercih edilen buzuki, temel olarak üç çeşide ayrılır. İlk örneklerini oluşturan 3 çift telli buzukiler, akort sistemi D3 D4-A3 A4-D4 D4 (Re-La-Re) şeklindedir. Yunanlılar tarafından üç telli anlamına gelen trichordo olarak isimlendirilir. Eski yoğunlukta olmasa da buzuki ustalarınca hala kullanılır.
Son buzuki türü ise, İrlanda buzuki diye bilinen gövde arkası düz, 4 çift telli buzukidir. 1970’li senelerde buzukiden etkilenen bir İrlandalı tarafından üretilmiştir.